Szczepienia COVID-19.
Najczęstsze pytania i odpowiedzi
- Czy ozdrowieńcy także powinni szczepić się przeciwko COVID-19?
- Czy szczepionka może wywołać zakażenie koronawirusem?
- Czy szczepionka może osłabić mój układ odpornościowy i wtedy łatwiej zachoruję np. na grypę?
- Po jakim czasie od podania szczepionka zaczyna działać? Czy to prawda, że jeszcze przez 2 tygodnie mogę zarazić się COVID-19?
- Czy pacjenci tuż po szczepieniu będą musieli odczekać w poczekalni jakiś określony czas?
- Czy szczepionki są bezpieczne dla dzieci?
- Jeśli po szczepieniu wystąpią skutki uboczne, takie jak ból mięśni czy gorączka, skąd mam wiedzieć, że nie przechodzę właśnie infekcji COVID-19?
- Jeśli przechodzę właśnie bezobjawowy COVID-19, czy szczepionka nie pogorszy mojego stanu?
- Szczepionka przeciw grypie chroni przed COVID-19?
- Czy szczepionki są używane do mikroczipowania ludzi?
- Czy szczepionka da mi odporność na całe życie?
- Czy po zaszczepieniu będę mógł chodzić bez maseczki?
- Ile w Gminnym Ośrodku Zdrowia będzie kosztowało szczepienie przeciwko COVID-19?
- Kto powinien się zaszczepić przeciwko COVID-19?
- Jakie są przeciwwskazania do szczepienia?
- Kiedy mogę się zaszczepić przeciwko COVID-19?
- Dlaczego warto się zaszczepić przeciwko COVID-19?
- Jakie są działania niepożądane szczepienia przeciwko COVID-19?
- Czy będę mógł sobie wybrać szczepionkę, którą będę zaszczepiony?
- Czy szczepionka jest bezpieczna?
- Czy muszę się zaszczepić?
- Jeśli szczepienie spowoduje u mnie jakieś poważne powikłania, to dostanę odszkodowanie?
- Jak to się stało, że szczepionka pojawiła się tak szybko?
- Czy przed podaniem szczepionki zbada mnie lekarz?
- Czy przed szczepieniem trzeba wykonać jakieś badania?
- Jak wygląda podanie szczepionki?
- Czy Gminny Ośrodek Zdrowia będzie szczepił przeciwko COVID-19?
1. Czy ozdrowieńcy także powinni szczepić się przeciwko COVID-19?
Tak, ponieważ jeszcze nie wiadomo, jak długo utrzymują się przeciwciała wytworzone w odpowiedzi na zakażenie i czy szczepienie nie zapewnia lepszej ochrony. Naukowcy przypuszczają, że jeśli przeciwciała zostały już wytworzone w następstwie infekcji, otrzymanie szczepionki COVID-19 wręcz wzmocni pracę układu odpornościowego. Nie ma jednak na razie badań potwierdzających tę teorię.
2. Czy szczepionka może wywołać zakażenie koronawirusem?
Nie, ponieważ szczepionka zawiera jedynie informację genetyczną (mRNA) o budowie jednego białka wirusa SARS-CoV-2. Po zaszczepieniu organizm „odczytuje” tę informację i na jej podstawie zaczyna produkcję przeciwciał. Sama informacja (mRNA) nie jest zdolna wywołać zakażenia.
3. Czy szczepionka może osłabić mój układ odpornościowy i wtedy łatwiej zachoruję np. na grypę?
Nie. Podstawą pracy układu odpornościowego są miliony limfocytów przygotowanych do walki z milionami antygenów jednocześnie, które w każdej chwili stykają się z naszą skórą, błoną śluzową nosa czy ust oraz wnętrzem przewodu pokarmowego. Szczepionka niesie za sobą bardzo małą dawkę antygenu, w związku z czym angażuje tylko niewielką część komórek układu odpornościowego. Pozostałe dalej walczą z napotkanymi drobnoustrojami, np. wirusem grypy.
4. Po jakim czasie od podania szczepionka zaczyna działać? Czy to prawda, że jeszcze przez 2 tygodnie mogę zarazić się COVID-19?
Szczepionka zaczyna w pełni działać po 7 dniach od podania drugiej dawki, ale częściową ochronę zyskuje się już po pierwszej dawce. Jeżeli między 1. a 2. dawką nastąpi kontakt z osobą zakażoną, może dojść do zachorowania. Jeśli pojawią się objawy infekcji, należy skontaktować się z lekarzem.
5. Czy pacjenci tuż po szczepieniu będą musieli odczekać w poczekalni jakiś określony czas?
Tak, wskazane jest odczekanie w przychodni przynajmniej 15 minut po podaniu szczepienia.
6. Czy szczepionki są bezpieczne dla dzieci?
Szczepionki nie zostały przebadane na osobach poniżej 16.roku życia, w związku z tym nie są one rekomendowane dzieciom.
7. Jeśli po szczepieniu wystąpią skutki uboczne, takie jak ból mięśni czy gorączka, skąd mam wiedzieć, że nie przechodzę właśnie infekcji COVID-19?
Gdy po szczepieniu pojawią się objawy, takie jak gorączka czy kaszel, należy skonsultować się z lekarzem. Jeżeli uzna on, że prawdopodobne jest, że chorujesz na COVID-19, zleci ci wykonanie testu.
8. Jeśli przechodzę właśnie bezobjawowy COVID-19, czy szczepionka nie pogorszy mojego stanu?
Nie, co więcej naukowcy przypuszczają, że jeśli przeciwciała zostały już wytworzone w następstwie infekcji, otrzymanie szczepionki stymuluje pracę układu odpornościowego. Nie ma jednak na razie danych potwierdzających tę teorię.
9. Szczepionka przeciw grypie chroni przed COVID-19?
Nie, szczepionka przeciw grypie chroni tylko przed wirusem grypy.
10. Czy szczepionki są używane do mikroczipowania ludzi?
W szczepionkach nie ma mikroczipów ani innych szkodliwych elementów. Szczepionki są produktami leczniczymi (tak jak leki), w związku z czym ich skład jest rygorystycznie kontrolowany przy produkcji każdej serii preparatów. Dzięki temu można być pewnym, że ich skład jest identyczny z tym, co jest zapisane w ulotce.
11. Czy szczepionka da mi odporność na całe życie?
Nie wiadomo – badania i obserwacje nad długością odporności poszczepiennej wciąż trwają. Na pewno firmy farmaceutyczne i organizacje krajowe zajmujące się szczepieniami będą na bieżąco aktualizować informacje, a rząd będzie ewentualnie modyfikował program szczepień, np. rozszerzając go o dawki przypominające, jeżeli będzie potrzeba ich zastosowania.
12. Czy po zaszczepieniu będę mógł chodzić bez maseczki?
Nie, ponieważ szczepienie chroni przed zachorowaniem, ale nie wyklucza, że można być bezobjawowym nosicielem wirusa i zarażać nim innych. Informacji o zasadach dla osób zaszczepionych należy szukać w serwisach rządowych, np. na stronie https://www.gov.pl/web/szczepimysie
14. Ile w Gminnym Ośrodku Zdrowia będzie kosztowało szczepienie przeciwko COVID-19?
Szczepienie przeciwko COVID-19 jest darmowe i finansowane przez budżet państwa dla każdego chętnego obywatela, który nie ma przeciwwskazań do szczepienia.
14. Kto powinien się zaszczepić przeciwko COVID-19?
Według Narodowego Programu Szczepień COVID-19, każda chętna osoba, która skończyła 18 lat i nie ma przeciwwskazań do szczepienia.
15. Jakie są przeciwwskazania do szczepienia?
Bezwzględnymi przeciwwskazaniami do szczepienia jest nadwrażliwość na substancję czynną lub na którąkolwiek substancję pomocniczą, w tym u osób, u których wystąpiła reakcja anafilaktyczna po podaniu pierwszej dawki szczepionki przeciw COVID-19 lub ciężka reakcja alergiczna na substancję czynną lub inny składnik szczepionki. Przed zaszczepieniem należy poinformować lekarza, jeśli kiedykolwiek wystąpiła ciężka reakcja alergiczna na leki, szczepionki lub żywność.
Szczepionka nie jest zalecana ze względy na ograniczone dane w następujących grupach:
- dzieci i młodzieży do 16. roku życia (badanie kliniczne zostały przeprowadzone z udziałem osób od 16. roku życia),
- kobiet w ciąży i planujących ciążę ‒ ograniczone dane, dlatego szczepienie można rozważyć jedynie jeśli potencjalne korzyści przewyższają jakiekolwiek ryzyko dla matki i płodu po przyjęciu drugiej dawki szczepionki nie powinno się zachodzić w ciążę przez co najmniej 2 miesiące,
- kobiet karmiących – nie wiadomo, czy szczepionka przenika do mleka matki.
Czasowymi przeciwwskazaniami do szczepienia są:
- aktualne lub niedawne zakażenie COVID-19 (do momentu wyzdrowienia). Ma to na celu uniknięcie błędnego przypisania szczepionce jakiegokolwiek nowego objawu lub progresji objawów. Ponieważ u niektórych osób z COVID-19 pogorszenie może nastąpić do 2 tygodni po zakażeniu, w idealnym przypadku szczepienie należy odłożyć do czasu wyzdrowienia i co najmniej cztery tygodnie po wystąpieniu objawów lub cztery tygodnie od pierwszego pozytywnego wyniku testu PCR lub antygenowego u osób bez objawów.
- ostra, ciężka choroba przebiegająca z gorączką lub ostra infekcja – do momentu ustąpienia objawów infekcji.
- zaostrzenie chorób przewlekłych – do momentu stabilizacji stanu pacjenta.
Szczepienie nie jest przeciwwskazane u osób z zaburzeniami odporności lub otrzymujących leczenie immunosupresyjne – natomiast może u nich wystąpić zmniejszona odpowiedź immunologiczna. Nie oceniano jednak skuteczności, ani bezpieczeństwa w tej grupie pacjentów. Ostateczną decyzję, czy taka osoba może być zaszczepiona podejmie lekarz kwalifikujący do szczepienia.
Przy zaburzeniach krzepnięcia i przyjmowaniu leków przeciwzakrzepowych należy zachować szczególną ostrożność i poinformować lekarza o występowaniu w przeszłości zaburzeń krzepnięcia i o przyjmowanych lekach. Po podaniu szczepienia mogą wystąpić krwawienie lub siniaki w tej grupie pacjentów.
16. Kiedy mogę się zaszczepić przeciwko COVID-19?
Harmonogram zapisów:
- 15 stycznia rusza możliwość umawiania terminów szczepień dla seniorów powyżej 80. roku życia
- W dniach 18-22 stycznia zaszczepieni zostaną przez zespoły wyjazdowe mieszkańcy Domów Pomocy Społecznej
- 22 stycznia ruszy możliwość umawiania terminów szczepień dla seniorów powyżej 70. roku życia
- 25 stycznia rozpoczną się szczepienia dla seniorów powyżej 70. roku życia.
Na szczepienie będzie można zapisać się zgodnie z powyższą kolejnością dopiero po uzyskaniu e-skierowania. E-skierowanie dla określonych grup wiekowych, zawodowych itd. będzie generowane automatycznie. Wystawione e-skierowanie będzie dostępne na Internetowym Koncie Pacjenta. Jego ważność upływa po 60. dniach.
O dalszych etapach i procesie realizacji szczepień będziemy informować Państwa po uzyskaniu szczegółowych informacji ze strony Rządu.
Program szczepień zakłada, że szczepienia na koronawirusa będą odbywać się w poszczególnych etapach.
Czekamy na informację ze strony Rządu, kiedy będą dostępne zapisy dla osób w wieku 60-70 lat.
17. Dlaczego warto się zaszczepić przeciwko COVID-19?
- Szczepienie chroni cię w 95% przed zakażeniem się SARS-CoV-2 i groźnymi powikłaniami COVID-19.
- Otrzymanie szczepionki na COVID-19 może pomóc w zapobieganiu ciężkiemu przebiegowi choroby, nawet jeśli zachorujesz na COVID-19.
- Szczepienie pomaga organizmowi rozwinąć odporność na wirusa wywołującego COVID-19 bez konieczności zachorowania.
- Ochronisz innych ‒ rodzinę, przyjaciół i znajomych, szczególnie osoby o podwyższonym ryzyku ciężkiej choroby wywołanej przez COVID-19.
- Pomożesz ograniczyć pandemię. Noszenie masek i utrzymywanie dystansu społecznego pomagają zmniejszyć ryzyko narażenia na wirusa lub rozprzestrzeniania go na innych, ale te środki nie wystarczą. Już 50% zaszczepionej populacji istotnie wpłynie na zmniejszenie ryzyka szerzenia się w niej koronawirusa. A dzięki ograniczeniu epidemii będzie można powoli znosić obostrzenia i wracać do normalnego życia.
- Swoim przykładem możesz zachęcić do szczepienia innych – swoich bliskich czy przyjaciół.
18. Jakie są działania niepożądane szczepienia przeciwko COVID-19?
W badaniach klinicznych zaobserwowano występowanie typowych dla szczepionek działań niepożądanych, takich jak:
- krótkotrwały, łagodny do umiarkowanego ból w miejscu podania szczepionki (>80%), zwykle bez zaczerwienienia i obrzęku,
- zmęczenie (> 60%),
- ból głowy (>50%),
- bóle mięśni i dreszcze (>30%),
- bóle stawów (>20%),
- gorączka (>10%),
- mdłości, złe samopoczucie i powiększenie węzłów chłonnych (niezbyt często (≥1/1 000 do <1/100).
Większość skutków ubocznych jest łagodna i nie powinna trwać dłużej niż tydzień. Poważne niepożądane odczyny poszczepienne występowały rzadko. Bezpieczeństwo szczepionki na COVID-19 było badane do 2. miesiąca po podaniu drugiej dawki – jednak obserwacje dotyczące działań niepożądanych są kontynuowane, tak jak w przypadku każdego innego preparatu leczniczego.
19. Czy będę mógł sobie wybrać szczepionkę, którą będę zaszczepiony?
Ze względu na to, że szczepienie przeciwko COVID-19 jest darmowe i finansowane przez budżet państwa, nie ma możliwości wybrania preparatu.
20. Czy szczepionka jest bezpieczna?
Szczepionka została przebadana na grupie ponad 43 tys. osób, kobiet i mężczyzn, w różnym wieku, różnej rasy i pochodzących z różnych krajów. Podczas tych badań wykazano jej wysoką skuteczność (95%) i bezpieczeństwo. Bezpieczeństwo szczepionki jest jednym z podstawowych kryteriów, którymi kieruje się Europejska Agencja Leków przy wydawaniu decyzji o dopuszczeniu preparatu do użytku na terenie Unii Europejskiej. Pozostałe kryteria to skuteczność i jakość szczepionki oraz ocena stosunku korzyści do ryzyka płynących z jej zastosowania.
21. Czy muszę się zaszczepić?
Nie, szczepienia są dobrowolne. Jednak Gminny Ośrodek Zdrowia w Łubiance, z troski o Twoje zdrowie, zachęca do szczepienia
22. Jeśli szczepienie spowoduje u mnie jakieś poważne powikłania, to dostanę odszkodowanie?
Rząd zapowiada stworzenie specjalnego funduszu, z którego będą wypłacane odszkodowania osobom, u których wystąpiły niepożądane odczyny poszczepienne.
23. Jak to się stało, że szczepionka pojawiła się tak szybko?
Po pierwsze wykorzystano technologię, nad którą od lat pracuje wielu naukowców – badania nad wykorzystaniem mRNA w szczepionkach toczą się od co najmniej kilkunastu lat. Jedną z ostatnich takich szczepionek, nad którą pracowali naukowcy była szczepionka przeciwko wirusowi Zika. Trwają też badania nad taką szczepionką przeciwko grypie.
Poza tym wiele prac, badawczych i legislacyjnych, prowadzono jednocześnie, a agencje odpowiedzialne za dopuszczanie leków na rynek (jak europejska EMA czy amerykańskie FDA) pozwalały na dostarczanie dokumentów partiami. Ponadto skrócono wiele urzędowych terminów potrzebnych do złożenia odpowiednich dokumentów czy wydania opinii.
Jednak mimo pewnych przyspieszeń, nie zrezygnowano ze standardowych procedur związanych z jakością, bezpieczeństwem i skutecznością szczepionki.
24. Czy przed podaniem szczepionki zbada mnie lekarz?
Tak, przed szczepieniem lekarz przeprowadza badanie kwalifikacyjne. W trakcie tego badania poinformuj o tym, czy:
- cierpisz na jakiekolwiek alergie,
- masz gorączkę,
- masz zaburzenia krzepliwości krwi i przyjmujesz leki przeciwzakrzepowe,
- masz obniżoną odporność lub przyjmujesz leki wpływający na układ odpornościowy,
- jesteś w ciąży lub planujesz ciążę,
- karmisz piersią,
- zaszczepiono cię inną szczepionką przeciwko COVID-19.
25. Czy przed szczepieniem trzeba wykonać jakieś badania?
Nie, podejście do szczepienia nie wymaga specjalnego przygotowania ani wykonywania badań. Przed samym szczepieniem lekarz przeprowadza badanie kwalifikacyjne.
26. Jak wygląda podanie szczepionki?
Najpierw odbędziesz wizytę u lekarza, podczas której lekarz zakwalifikuje cię do szczepienia. Następnie pielęgniarka poda ci szczepionkę w ramię. Podanie drugiej dawki po 21 dniach od pierwszej będzie przebiegało w ten sam sposób.
W jednej fiolce szczepionki znajduje się kilka dawek szczepionki, dlatego pielęgniarka nabierze odpowiednią ilość płynu do sterylnej, jednorazowej strzykawki, którą zrobi ci zastrzyk.
27. Czy Gminny Ośrodek Zdrowia będzie szczepił przeciwko COVID-19?
Tak. Gminny Ośrodek Zdrowia będzie uczestniczył w procesie szczepień przeciwko COVID-19. Mamy potwierdzone przez NFZ przyjęcie do Narodowego Programu Szczepień przeciwko wirusowi SARS-CoV-2.
Materiał przygotowano na podstawie źródeł aktualnych na dzień 13.01.2021.
Informacje będą aktualizowane.
Źródła
https://www.comirnatyeducation.pl/
nejm.org/doi/10.1056/NEJMoa2034577
gov.pl/web/szczepimysie/pytania-i-odpowiedzi
who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/covid-19-vaccines
ema.europa.eu/en/news/ema-starts-first-rolling-review-covid-19-vaccine-eu
ema.europa.eu/en/news/ema-starts-second-rolling-review-covid-19-vaccine
gov.pl/web/szczepimysie
cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/vaccines/different-vaccines/mrna.html
sps.nhs.uk/articles/summary-of-covid-19-medicines-guidance-pfizer-biontech-vaccine/
cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/vaccines/vaccine-benefits/facts.html
sps.nhs.uk/articles/pfizer-biontech-covid-19-vaccine-cautions-and-contraindications/
SARS-CoV-2 jest nowym koronawirusem, którego dopiero poznajemy, dlatego codziennie pojawiają się nowe doniesienia naukowców, klinicystów i instytucji państwowych. Dokładamy wszelkich starań, by monitorować te informacje i aktualizować możliwie sprawnie zamieszczane treści.
